Integracja to scalanie, proces tworzenia całości z części. W ostatnich latach powstało wiele szkół integracyjnych mających na celu włączenie dzieci niepełnosprawnych do społeczności szkolnej, stworzenie integralnych zespołów klasowych, gdzie dzieci te czułyby się akceptowane i miały możliwości rozwoju. Szkoła Nr 13 w Skarżysku Kamiennej wychodzi naprzeciw oczekiwaniom rodzin dzieci niepełnosprawnych. Dzieci te mają duże szanse normalnie funkcjonować w klasie integracyjnej, jeżeli będą miały zapewnione ku temu odpowiednie warunki.
Kształcenie dziecka niepełnosprawnego w szkole ogólnodostępnej określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005r. w sprawie warunków organizowania, kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach
i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 19 poz. 167).
Na tej podstawie szkoła ma obowiązek zapewnienia odpowiednich warunków do nauki dla dzieci z niepełnosprawnością, realizacji zaleceń zawartych w orzeczeniu Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, realizacji programu dostosowanego do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych z wykorzystaniem odpowiednich form i metod oraz organizowania zajęć rewalidacyjnych lub socjoterapeutycznych.
Warto w tym miejscu uściślić pojęcie niepełnosprawność. Możemy wyróżnić następujące rodzaje niepełnosprawności:
– upośledzenie w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym lub głębokim,
– wady wzroku,
– wady słuchu,
– choroby przewlekłe,
– niepełnosprawność ruchowa,
– zaburzenia psychiczne,
– zaburzenia zachowania,
– niedostosowanie społeczne,
– autyzm.
Szkoła Podstawowa Nr 13 spełnia warunki szkoły integracyjnej określone wyżej wymienionym rozporządzeniem. Od sześciu lat powoływane są klasy integracyjne, aby stworzyć warunki do nauki dla dzieci niepełnosprawnych.
Klasy te liczą od 15 do 20 uczniów, w tym od 3 do 5 uczniów o różnej niepełnosprawności. W takiej klasie uczeń o specjalnych potrzebach ma szanse zaistnieć i osiągać sukcesy w miarę swoich możliwości. Może nawiązywać kontakty w grupie rówieśniczej, wspólnie spędzać czas na nauce i zabawie. Uczestnicząc w różnorodnych zajęciach uczy się wielu pożądanych zachowań, naśladując rówieśników. Obserwując innych przejmuje ich sposób postrzegania świata, reagowania na bodźce. Natomiast obecność wśród dzieci ucznia o mniejszych możliwościach intelektualnych lub w inny sposób niepełnosprawnego, daje okazję członkom społeczności klasowej do empatii, pomocy, dostrzegania potrzeb innych. Współżycie w grupie z uczniami niepełnosprawnymi to prawdziwa lekcja tolerancji. W klasie integracyjnej proces uspołecznienia, komunikacji werbalnej i pozawerbalnej ucznia przebiega w sposób naturalny.
W każdym zespole integracyjnym zatrudniany jest dodatkowo nauczyciel posiadający wymagane kwalifikacje do pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Nauczyciel ten wspiera, pomaga tym uczniom osiągać założone cele edukacyjne
i wychowawcze, czuwa nad ich rozwojem, doskonale zna ich potrzeby, mocne i słabe strony, więc w porę może zaradzić wielu problemom.
Uczniowie z normą intelektualną, ale posiadający wadę słuchu, wzroku, chorzy na przewlekłą chorobę, niedostosowani społecznie, bądź niepełnosprawni ruchowo oraz dzieci upośledzone w stopniu lekkim realizują podstawę programową tak jak uczniowie w szkole ogólnodostępnej, z tym, że program dostosowany jest do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz predyspozycji dziecka. Dla każdego ucznia konstruowany jest więc zindywidualizowany program edukacji, który jest adaptacją podstawy programowej do możliwości uczniów niepełnosprawnych.
Jest on budowany w oparciu o informację o dziecku, które pochodzą z wywiadów i rozmów
z rodzicami, orzeczeń wydawanych przez poradnie, od lekarzy i specjalistów, z obserwacji nauczycieli dotyczących funkcjonowania ucznia w klasie. Indywidualny program edukacji opracowuje dla każdego ucznia we współpracy z rodzicami zespół nauczycieli i specjalistów pracujących w szkole. Program zawiera również działania mające na celu nawiązanie
z uczniem pozytywnego kontaktu emocjonalnego (np. poprzez pozytywne wzmocnienia nawet niewielkich jego postępów, usprawnianie zaburzonych funkcji, kompensowanie braków, wspieranie rozwoju umysłowego i społecznego ucznia.
Dzięki dostosowaniu programu do możliwości każdego niepełnosprawnego dziecka, rozwija się ono we własnym tempie, spełnia wymagania stawiane przed nim, bierze aktywny udział
w zajęciach, a osiągając sukcesy buduje poczucie własnej wartości.
Nasi uczniowie objęci są również indywidualnymi zajęciami rewalidacyjnymi. Rewalidacja to przywrócenie do zdrowia, do normy.
Celem rewalidacji jest:
– maksymalne usprawnianie tych funkcji, które są najsilniejsze i najmniej uszkodzone,
– optymalne korygowanie zaburzonych i uszkodzonych funkcji, defektów i zniekształceń,
– kompensowanie, czyli wyrównywanie przez zastępowanie.
Dla każdego z uczniów niepełnosprawnych opracowuje się program rewalidacji w oparciu
o wiedzę o uczniu, której dostarczają nam rozmowy z rodzicami, orzeczenie, własne obserwacje, obserwacje specjalistów pracujących z dzieckiem. Uwzględnia się w nim mocne strony dziecka, dominujące nastroje, ulubione formy aktywności, zachowanie nietypowe, specyficzne zalecenia. Rewalidację można poprowadzić różnymi metodami i w różnych formach np. gimnastyki korekcyjnej, rehabilitacji ruchowej, korekcji wad wymowy, stymulacji polisensorycznej, rozwijanie procesów poznawczych, eliminowanie zachowań niepożądanych itd. Na tych zajęciach uczeń ma możliwość emocjonalnego kontaktu
z nauczycielem i systematycznej pracy nad usprawnieniem jego mocnych stron
i wyrównywaniem deficytów.
„Integracja wyraża się w takim wzajemnym stosunku pełno- i niepełnosprawnych,
w których respektowane są te same prawa i w których stwarzane są dla obu grup identyczne warunki maksymalnego, wszechstronnego rozwoju. Integracja pozwala więc osobie niepełnosprawnej być sobą wśród innych” (A.Hulek, 1992).
O stworzenie takiej integracji staramy się w Szkole Podstawowej Nr 13. Mamy już wiele doświadczeń w tej dziedzinie, ale ciągle się uczymy i jesteśmy otwarci na nowe doświadczenia. Możemy poszczycić się sukcesami dydaktycznymi i wychowawczymi
i dlatego widzimy potrzebę wprowadzania systemu integracyjnego kształcenia i wychowania, który włącza dzieci niepełnosprawne w życie szkoły i umożliwia im wzrastanie w grupie rówieśniczej.
